KBO-PCOB vraagt aandacht voor armoede onder ouderen én biedt oplossingen

55 tot 67-jarigen lopen meer risico om langdurig arm te raken. En maar liefst 11% van de 90-plussers is arm, het hoogste percentage onder de volwassen Nederlanders. De Tweede Kamer debatteerde donderdag 10 oktober met staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over armoede en schulden. KBO-PCOB vraagt aandacht voor armoede onder oudere Nederlanders en draagt drie oplossingen aan.

Ondanks dat we de crisisjaren al even achter ons hebben gelaten, lopen 55 tot 67-jarigen in toenemende mate het risico langdurig arm te raken, zo blijkt uit recente cijfers van het CBS. In 2011 lag dit risico op 7,5% , in 2017 op maar liefst 10,4%, ruim boven het gemiddelde. Zeker onder 60 tot 65-jarigen gaat het hier om meer dan alleen een risico. Het Sociaal Cultureel Planbureau schrijft in het rapport Armoede in kaart 2019 dat er onder met name 60 tot 65-jarigen een piek te zien is in het aantal armen. Dit komt vooral doordat 55-plussers relatief vaker (langdurig) werkloos of arbeidsongeschikt raken.

90-plussers

Maar ook na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd is het leed niet altijd geleden. Een flink deel van de 65-plussers, 176.507 huishoudens in totaal, bevindt zich in wat SEO Economisch Onderzoek een zwakke inkomenspositie noemt. Vooral weduwes, gescheiden vrouwen en ouderen met een niet-westerse achtergrond bevinden zich in een dergelijke positie. Ook mensen met hoge zorgkosten hebben het financieel vaker lastig.

Dat wordt vooral zichtbaar bij de alleroudsten. Maar liefst 11% van de 90-plussers, bewoners van verpleeghuizen niet meegerekend, is arm. Bij geen leeftijdscategorie in Nederland ligt dit percentage zo hoog.

Schrijnende gevolgen

De gevolgen hiervan zijn groot. Enige tijd geleden vroeg KBO-PCOB haar leden via een meldpunt hun ervaringen met armoede met ons te delen. Hoewel er zeker onder ouderen vaak nog een taboe rust op praten over financiële problemen, stroomden uit heel Nederland de verhalen binnen. Uit die verhalen, die we gebundeld hebben in de bundel Ouderen doorbreken de stilte rond armoede, komt duidelijk naar voren wat de schrijnende gevolgen zijn van arm zijn. Eenzaamheid is er daar één van. Omdat mensen niet de middelen hebben om een treinkaartje te kopen, gaan zij niet langer op bezoek bij familie of vrienden. Een verjaardag bezoeken is lastig, omdat een cadeautje kopen er niet in zit. Armoede zorgt er bovendien voor dat mensen medicijnen niet afhalen of een doorverwijzing naar een medisch specialist niet opvolgen omdat zij de eigen bijdrage niet kunnen betalen.

Oplossingen

Die cijfers, en de verhalen evenzo, dwingen tot actie. We mogen deze grote groep mensen niet in de kou laten staan. KBO-PCOB heeft drie concrete oplossingsrichtingen geformuleerd.

1. Blijf werken aan een betere arbeidsmarktpositie voor 55-plussers

Eén van de belangrijkste oorzaken van het hoge armoederisico onder 55- tot 67-jarigen is werkloosheid. KBO-PCOB is dan ook blij dat minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mede op initiatief van de Tweede Kamer, in de afgelopen tijd een aantal belangrijke stappen heeft gezet met als doel de werkloosheid onder 55-plussers omlaag te brengen. Wij vragen de Tweede Kamer om de effectiviteit van al deze maatregelen goed in de gaten te houden. Nu er concretere maatregelen lijken te worden genomen om het arbeidsmarktperspectief voor 55-plussers daadwerkelijk te verbeteren, kan de Kamer vinger aan de pols houden om armoede en verdere tweedeling te voorkomen.

2. Maak extra middelen vrij voor armoedebestrijding op lokaal niveau en zet deze ook in voor ondersteuning van 55-plussers

Tot en met 2020 maakt het kabinet extra middelen vrij voor armoedebestrijding. Deze middelen worden primair ingezet voor de bestrijding van armoede onder kinderen. Met extra middelen kunnen gemeenten echter ook 55-plussers helpen. We stellen voor om hiervoor in de begroting voor 2020 en 2021 extra budget vrij te maken.

3. Dring de stapeling van zorgkosten terug

Onder 90-plussers wordt armoede vooral veroorzaakt door hoge zorgkosten. KBO-PCOB is dan ook blij met de invoering van het Wmo-abonnementstarief. Maar mensen die Wlz-zorg nodig hebben, betalen nog altijd een schrikbarend hoge eigen bijdrage.
In september 2019 bracht Regioplan in opdracht van onder meer KBO-PCOB in kaart hoe hoog deze voor verschillende typen huishoudens precies is. Een alleenstaande oudere met alleen AOW betaalt €730 per maand aan eigen bijdrage. Naast de zorgverzekeringspremie, het eigen risico en kosten voor medicijnen. Deze zorgkosten, die zo zwaar op de financiële positie van de groep alleroudsten drukken, moeten omlaag gebracht worden.

Het debat van de Tweede Kamer is gehouden op 10 oktober. Over de ingediende moties zal gestemd worden op 16 oktober 2019

Lees het volledige bericht op KBO-PCOB.nl